Published on রবীন্দ্র রচনাবলী (https://rabindra-rachanabali.nltr.org)


রবীন্দ্রসঙ্গীতের স্বরলিপি
রবীন্দ্রসঙ্গীতের স্বরলিপি

গানে ফিরে যান [1]

নাম
:
মনের মধ্যে নিরবধি শিকল গড়ার কারখানা
তাল
:
দাদরা
আবর্তন
:
১

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ll
{pa
pa
-qa
A
qna
-Nqa
-na
l
qpa
-a
-a
A
-a
-a
(-qa
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ম
নে
র্
 
ম৹
৹
ধ্
 
ধে৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Qma
-qa
qa
A
pa
mga
-ma
l
ma
pa
-a
A
pqa
Qpa
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
নি
৹
র
 
ব
ধি৹
৹
 
শি
ক
ল্
 
গ৹
ড়া
র্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
pa
-a
qa
A
nsfa
-SFqa
-na)}
l
-a
l
pa
-da
da
A
da
da
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
কা
র্
খা
 
না৹
৹
৹
 
৹
 
এ
ক্
টা
 
বাঁ
ধ
ন্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dpa
pa
-da
A
Dpa
pa
-ma
l
mua
ua
-a
A
Uda
-pa
-dpa
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
কা
টে
৹
 
য
দি
৹
 
বে৹
ড়ে
৹
 
ও
৹
৹৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
mga
-a
-a
A
-a
-a
-ma
l
ma
ma
-pa
A
pda
Dpa
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ঠে৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
বে
ড়ে
৹
 
ও৹
ঠে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
pa
-a
qa
A
qna
-Nqa
-na
ll
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
চা
র্
খা
 
না৹
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ll
sfa
sfa
-tfa
A
tfa
tfa
-a
l
TFrfa
-a
rtfa
A
TFrfa
sfa
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
কে
ম
ন্
 
ক
রে
৹
 
না
ম্
বে
 
বো
ঝা
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
-a
-a
-a
A
-a
-rfa
-sfa
l
-sfna
-a
-a
A
-a
-a
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
৹
৹
 
৹‍‍
৹
৹
 
৹৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
nrfa
rfa
-a
A
RFsfa
na
-sfna
l
Nqa
-sfa
sfa
A
SFna
qpa
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
তো৹
মা
র্
 
আ
প
৹দ্
 
ন
য়্
যে
 
সো
জা৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
{pa
-a
pna
A
Nqa
na
-a
l
(-a
-a
-a
A
-a
-a
-nqa)}
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
অ
ন্
ত৹
 
রে
তে
৹
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
nsfa
SFna
-a
A
Nqa
pa
-ma
l
ma
pa
-a
A
pda
Dpa
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
আ৹
ছে
৹
 
য
খ
ন্
 
ভ
য়ে
র্
 
ভী৹
ষ
ণ্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
pa
-a
qa
A
nsfa
-qna
-qa
ll
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ভা
র্
খা
 
না৹
৹৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ll
sa
sa
-ra
A
ra
ra
-a
l
ra
ga
-a
A
gma
Mga
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
রা
তে
র্
 
আঁ
ধা
র্
 
ঘো
চে
৹
 
ব৹
টে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
sa
sa
-ra
A
ra
ga
-ma
l
Mra
-ma
ma
A
Mga
-a
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
বা
তি
র্
 
আ
লো
৹
 
যে
ই
জ্বা
 
লো
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
ma
-a
pa
A
pa
-a
-a
l
pa
-da
da
A
da
da
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
মূ
র্
ছা
 
তে
৹
৹
 
মূ
র্
ছা
 
তে
যে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dua
ua
-a
A
Uqa
pa
-ma
l
Pma
pa
-a
A
pa
pa
-da
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
আঁ
ধা
র্
 
ঘ
টে
৹
 
রা
তে
র্
 
চে
য়ে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dpa
-ua
ua
A
qpa
-a
-a
l
sfa
-a
tfa
A
tfa
tfa
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ঘো
র্
কা
 
লো৹
৹
৹
 
ঝ
ড়্
তু
 
ফা
নে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
TFrfa
rfa
-tfa
A
TFrfa
sfa
-a
l
-a
-a
-a
A
-a
-rfa
-sfa
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ঢেউ
য়ে
র্
 
মা
রে
৹
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
-sfua
-a
-a
A
-a
-a
-a
l
nrfa
rfa
-a
A
RFsfa
na
-sfna
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
ত৹
বু
৹
 
ত
রী
৹৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Nqa
-sfa
sfa
A
SFna
qpa
-a
l
{pa
pa:
-n:
A
Nqa
na
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
বাঁ
চ্
তে
 
পা
রে৹
৹
 
স
বা
র্
 
ব
ড়ো
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
(-a
-a
-a
A
-a
-a
-nqa)}
l
nsfa
-SFna
na
A
Nqa
pa
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹৹
 
মা৹
র্
যে
 
তো
মা
র্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
ma
-pa
pa
A
pda
Dpa
-ma
l
pa
-a
qa
A
nsfa
-qna
-qa
ll
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ছি
দ্
দ্র
 
টার্
ও
ই
 
মা
র্
খা
 
না৹
৹৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ll
sa
-a
ra
A
ra
ra
-a
l
ra
ga
-a
A
gma
Mga
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
প
র্
তো
 
আ
ছে
৹
 
লা
খে
৹
 
লা৹
খে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
sa
-a
ra
A
ra
ga
-ma
l
Mra
-ma
-a
A
Mga
-a
ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
কে
৹
তা
 
ড়া
বে
৹
 
নি:
৹
৹
 
শে
৹
ষে
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
ma
ma
-pa
A
pa
-a
pa
l
pa
da
-a
A
da
-a
da
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ঘ
রে
র্
 
ম
ধ্
ধে
 
ঘ
রে
র্
 
ম
ধ্
ধে
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dua
-a
ua
A
Uqa
pa
-ma
l
Pma
-pa
pa
A
pa
pa
-da
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
প
র্
যে
 
থা
কে
৹
 
প
র্
ক
 
রে
দে
য়্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dpa
-ua
ua
A
qpa
-a
-a
l
sfa
sfa
-tfa
A
tfa
tfa
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
বি
শ্
শে
 
সে৹
৹
৹
 
কা
রা
৹
 
গা
রে
র্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
TFrfa
rfa
-tfa
A
TFrfa
sfa
-a
l
-a
-a
-a
A
-a
-rfa
-sfa
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
দ্বা
রী
৹
 
গে
লে
৹
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
-sfna
-a
-a
A
-a
-a
-a
l
nrfa
rfa
-a
A
RFsfa
na
-sfna
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
ত৹
খ
৹
 
নি
কি
৹৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Nqa
-sfa
sfa
A
SFna
qpa
-a
l
{pa
-a
pna
A
Nqa
na
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
মু
ক্
তি
 
মে
লে৹
৹
 
আ
প্
নি৹
 
তু
মি
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
(-a
-a
-a
A
-a
-a
-nqa)}
l
nsfa
SFna
-a
A
Nqa
pa
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹৹
 
ভি৹
ত
র্
 
থে
কে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
ma
pa
-a
A
pda
Dpa
-ma
l
pa
-a
qa
A
nsfa
-qna
-qa
ll
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
চে
পে
৹
 
আ৹
ছ
৹
 
দ্বা
র্
খা
 
না৹
৹৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ll
sa
-a
ra
A
ra
ra
-a
l
ra
ga
-a
A
gma
Mga
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
শূ
ন্
ন
 
ঝু
লি
র্
 
নি
য়ে
৹
 
দা৹
বি
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
sa
-a
ra
A
ra
ga
-ma
l
Mra
-ma
ma
A
Mga
-a
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
রা
গ্
ক
 
রে
রো
স্
 
কা
র্
প
 
রে
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
ma
ma
-pa
A
pa
pa
-a
l
pa
da
-a
A
da
da
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
দি
তে
৹
 
জা
নি
স
 
দি
তে
৹
 
জা
নি
স্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dua
ua
-a
A
Uqa
pa
-ma
l
Pma
pa
-a
A
pa
pa
-da
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ত
বে
৹
 
পা
বি
৹
 
পা
বি
৹
 
নে
তো
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Dpa
-ua
ua
A
qpa
-a
-a
l
sfa
sfa
-tfa
A
tfa
tfa
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ধা
র্
ক
 
রে৹
৹
৹
 
লো
ভে
৹
 
ক্ষো
ভে
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
TFrfa
rfa
-tfa
A
TFrfa
sfa
-a
l
-a
-a
-a
A
-a
-rfa
sfa
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
উ
ঠি
স্
 
মা
তি
৹
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
-sfna
-a
-a
A
-a
-a
-a
l
nrfa
-a
rfa
A
RFsfa
na
-sfna
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹৹
৹
৹
 
৹
৹
৹
 
ফ৹
ল্
পে
 
তে
চা
৹স্
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
Nqa
sfa
-a
A
SFna
qpa
-a
l
{pa
pa:
-n:
A
Nqa
na
-a
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
রা
তা
৹
 
রা
তি৹
৹
 
আ
প
ন্
 
মু
ঠো
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
(-a
-a
-a
A
-a
-a
-nqa)}
l
nsfa
-SFna
na
A
Nqa
pa
-ma
l
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
৹
৹
৹
 
৹
৹
৹৹
 
ক৹
র্
লে
 
ফু
টো
৹
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
l
ma
pa
-a
A
pda
Dpa
-ma
l
pa
-a
qa
A
nsfa
-qna
-qa
L L
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
আ
প
ন্
 
খাঁ৹
ড়া
র্
 
ধা
র্
খা
 
না৹
৹৹
৹
 
 
 
 

গানে ফিরে যান [1]


Links:
[1] https://rabindra-rachanabali.nltr.org/javascript%3Ahistory.go%28-1%29%2Cfullclose%28%29%3B